Thực phẩm siêu chế biến như bánh pizza đông lạnh và đồ ăn sẵn giúp cuộc sống bận rộn của chúng ta dễ dàng hơn nhiều. Bên cạnh đó, chúng rất ngon, ai lại không thích xúc xích, bánh mì kẹp thịt, khoai tây chiên, nước ngọt, bánh quy, bánh ngọt, kẹo, bánh rán và kem…
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Neurology, phần não liên quan đến chức năng điều hành (cung cấp khả năng xử lý thông tin và đưa ra quyết định) đặc biệt bị ảnh hưởng nặng nề bỏi các loại đồ ăn siêu chế biến nói trên.
Trên thực tế, đàn ông và phụ nữ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến nhất có tốc độ suy giảm nhận thức nhanh hơn 28% và tốc độ suy giảm chức năng điều hành nhanh hơn 25% so với những người sử dụng ít thực phẩm này, nghiên cứu cho thấy.
“Mặc dù đây là một nghiên cứu về mối liên hệ, không được đưa ra để chứng minh nguyên nhân và kết quả, nhưng có một số yếu tố củng cố nhận định rằng một số sự gia tăng suy giảm nhận thức có thể là do thực phẩm siêu chế biến”, Tiến sĩ David Katz, chuyên gia nghiên cứu y tế dự phòng và lối sống và dinh dưỡng, người không tham gia vào nghiên cứu, xác nhận.
“Số lượng mẫu nghiên cứu là đáng kể và quá trình theo dõi được mở rộng. Mặc dù thiếu bằng chứng nhưng điều này đủ mạnh để chúng ta kết luận rằng thực phẩm siêu chế biến có thể có hại cho não của con người”.
Tuy nhiên, ông Katz cho biết, nếu chất lượng của chế độ ăn tổng thể cao, nghĩa là người đó cũng ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein lành mạnh chưa qua chế biến, mối liên hệ giữa thực phẩm siêu chế biến và suy giảm nhận thức sẽ không còn.
Katz cho biết: “Thực phẩm siêu chế biến kéo giảm chất lượng chế độ ăn. Do đó, tỷ lệ của chúng trong chế độ ăn là một dấu hiệu cho thấy chất lượng chế độ ăn kém trong hầu hết các trường hợp. Khi chất lượng chế độ ăn uống cao, mối liên hệ quan sát được giữa thực phẩm siêu chế biến và suy giảm chức năng não giảm đi”.
Nghiên cứu, được trình bày tại Hội nghị quốc tế của Hiệp hội Bệnh Alzheimer năm 2022 ở San Diego, đã theo dõi hơn 10.000 người Brazil trong tối đa 10 năm. Chỉ hơn một nửa số người tham gia nghiên cứu là phụ nữ, da trắng hoặc có trình độ đại học, trong khi độ tuổi trung bình là 51.
“Ở Brazil, thực phẩm siêu chế biến chiếm 25% đến 30% tổng lượng calo. Người dân nước này ăn đồ ăn của McDonald’s, Burger King và ăn rất nhiều chocolate và bánh mì trắng. Thật không may, nó không khác lắm so với chế độ ăn uống ở nhiều nước phương Tây”, đồng tác giả Tiến sĩ Claudia Suemoto, trợ lý giáo sư Khoa Lão khoa tại Đại học Y khoa São Paulo cho biết.
Bà Suemoto nói: “58% lượng calo mà công dân Mỹ tiêu thụ, 56,8% của công dân Anh và 48% của người dân Canada đến từ thực phẩm siêu chế biến”.
Theo nghiên cứu, thực phẩm siêu chế biến được định nghĩa là “công thức công nghiệp của các chất thực phẩm (dầu, chất béo, đường, tinh bột và protein cô lập) chứa ít hoặc không có thực phẩm nguyên chất và thường bao gồm hương liệu, chất tạo màu, chất nhũ hóa và các chất phụ gia khác”.
Đồng tác giả nghiên cứu Natalia Goncalves, nhà nghiên cứu tại Khoa Bệnh học thuộc Đại học Y khoa São Paulo, cho biết: “Những người tiêu thụ hơn 20% lượng calo hàng ngày từ thực phẩm chế biến sẵn có sự suy giảm nhanh hơn 28% về nhận thức và suy giảm chức năng điều hành nhanh hơn 25% so với những người ăn ít hơn 20%..
Ngoài tác động đến nhận thức, thực phẩm siêu chế biến đã được biết là làm tăng nguy cơ béo phì, các vấn đề về tim mạch, tiểu đường, ung thư và tuổi thọ ngắn hơn.
Tiến sĩ Rudy Tanzi, giáo sư thần kinh học tại Harvard cho biết, thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều đường, muối và chất béo, tất cả đều thúc đẩy quá trình viêm khắp cơ thể, đây “có lẽ là mối đe dọa lớn nhất đối với quá trình lão hóa cơ thể và não bộ”.
